Dna moczanowa, pierwotnie nazywana „królewską chorobą” jest schorzeniem dotykającym już nie tylko osoby wyżej urodzone. Z racji rozpowszechnienia bogatej w puryny diety coraz więcej osób musi się zmagać z konsekwencjami tej choroby. Dna typowo występuje u mężczyzn po 50 roku życia, prowadzących niezbyt zdrowy tryb życia. Jak manifestuje się dna, jak ją rozpoznać i w jaki sposób może być ona leczona?
Dna moczanowa należy do schorzeń metabolicznych. Dotyka ona szczególnie układu mięśniowo-szkieletowego, będąc przyczyną bolesnych dolegliwości. Choroba polega na odkładaniu się kryształów moczanu sodu w obrębie stawów, ścięgien, błon surowiczych i skóry. Kryształy moczanu sodu deponując się w stawach wyzwalają nasiloną odpowiedź zapalną, która jest przyczyną wystąpienia bólu, obrzęku i ograniczenia ruchomości.
Dna moczanowa – kogo dotyczy?
Do grup szczególnego ryzyka rozwoju dny moczanowej należy zaliczyć
- mężczyzn po 50 roku życia,
- osoby z nadciśnieniem, podwyższonym stężeniem frakcji lipidowych osocza,
- osoby z nadwagą/otyłością,
- osoby nadużywające alkoholu,
- palaczy tytoniu,
- osoby spożywające duże ilości pokarmów bogatych w puryny,
- osoby z defektami metabolicznymi, chorobami nowotworowymi,
- stosujących przewlekle kwas acetylosalicylowy
- osoby odwodnione,
Szczególnie narażone są osoby z wywiadem rodzinnym dny moczanowej, niewydolnością nerek oraz całościowym zespołem metabolicznym.
Etiologia i objawy dny moczanowej
Choroba bierze się ze zbyt wysokiego stężenia kwasu moczowego w krwi. Kwas moczowy jest naturalnym produktem metabolizmu puryn, które produkowane są w organizmie lub spożywane w pokarmie. Pod wpływem nadmiernych ilości kwasu moczowego dochodzi do rozwoju odpowiedzi zapalnej i powstania charakterystycznych objawów.
W pierwszym okresie choroby występuje bezobjawowa hiperurykemia. Pacjent nie odczuwa dolegliwości. Pod wpływem czynników wyzwalających: infekcji, spożywania alkoholu, urazu, operacji dochodzić może do pojawienia się silnego obrzęku i bólu stawu. W 90% objawy dotyczą stawu śródstopno-paliczkowego palucha (Podagra) i pojawiają się w nocy, utrzymując się do 2-tygodni.
Po tym okresie występuje okres bezobjawowy. W następnych kilku latach choroba może przejść w fazę przewlekła, której towarzyszą delikatniejsze odczyny zapalne stawów oraz powstawanie tzw. guzków dnawych w obrębie skóry rąk i małżowin usznych. Zmianom tym towarzyszy równoczesne niszczenie stawów i ich zwyrodnienie z pogłębieniem utraty funkcji.
Diagnostyka dny moczanowej
Diagnostyka dny moczanowej oparta jest przede wszystkim o:
- objawy kliniczne,
- ocenę poziomu kwasu moczowego,
- badania obrazowe: RTG, USG, MRI.
Leczenie dny moczanowej
Podstawą leczenia dny moczanowej jest ograniczenie stężenia puryn w diecie. Powinno się wyeliminować z pokarmu nadmierne ilości mięsa, owoców morza oraz zrezygnować z podrobów.
Leczenie farmakologiczne dny moczanowej powinno być oparte głównie na lekach zmniejszających stężenie kwasu moczowego. Takim podstawowym preparatem jest allopurinol (Milurit). Lek ten hamuje działanie oksydazy ksantynowej, przekształcającej puryny w kwas moczowy. Leki moczopędne i przeciw-cholesterolowe również skutecznie zmniejszają stężenie kwasu moczowego we krwi.
Do przerywania ostrych dolegliwości związanych z napadem dny używa się leku immunosupresyjnego – kolchicyny.
Dna moczanowa jest schorzeniem możliwym do skutecznego leczenia. Istotne jest ograniczenie spożywania puryn, leczenie farmakologiczne i eliminacja czynników ryzyka: palenia tytoniu, nadużywania alkoholu oraz redukcja wagi ciała z normalizacją ciśnienia i lipidogramu.