Biotyna – informacje podstawowe
Biotyna, zwana witaminą H, cieszy się nieco mniejszą popularnością niż niektóre jej koleżanki (np. witamina C, albo witaminy B). Jest jednak bardzo ważna dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu.
Struktura i funkcja w organizmie
Biotyna jest witaminą dobrze rozpuszczalną w wodzie. W jej cząsteczce znajduje się złożony pierścień zawierający atomy azotu i siarki, od którego odstaje „ogonek” reszty kwasu walerianowego. Opisywana tu witamina jest niezbędna do prawidłowego przebiegu wielu reakcji biochemicznych, zachodzących w każdej komórce ludzkiego ciała. Reakcje biochemiczne mogą zachodzić dzięki enzymom. Są to specjalne białka, a więc duże molekuły, potrafiące rozpoznawać i wychwytywać określone substancje, a następnie przekształcać je do innych związków. Biotyna jest elementem składowym jednej klasy enzymów: karboksylaz. Karboksylazy doczepiają do rozmaitych związków organicznych grupę karboksylową (-COOH). Dzięki owej reakcji powstają substancje mające charakter kwasów organicznych. Tego typu reakcje zachodzą w przebiegu wielu różnych szlaków metabolicznych, dlatego witamina H jest niezbędna m. in. do syntezy kwasów nukleinowych, glukozy i kwasów tłuszczowych.
Biotyna – informacje praktyczne
Źródła pokarmowe witaminy H
Biotyna należy do witamin wytwarzanych w dużej ilości przez mikroorganizmy bytujące w jelicie grubym człowieka. Jednak konieczne jest przyjmowanie pewnych ilości tej substancji z pożywieniem, zaś wystarczająca jej ilość prawdopodobnie jest zbliżona do 100 mikrogramów na dobę (u dorosłej osoby). Jednym z najobfitszych źródeł opisywanego związku jest wątroba, a ponadto:
- orzechy włoskie i ziemne
- mąka sojowa
- warzywa strączkowe
- kalafior
Bardzo bogatym źródłem biotyny jest wyciąg z drożdży. Większość owoców, warzyw oraz mięso zawiera raczej niewielkie jej ilości. Omawiana witamina jest stosunkowo nietrwała i łatwo rozkłada się pod wpływem podwyższonej temperatury lub tlenu atmosferycznego.
Skutki niedoboru i nadmiaru
Do pojawienia się niedoboru witaminy H dochodzi najczęściej u osób z wrodzonymi defektami w obszarze jej przyswajania lub wykorzystania. Taki niedobór może się jednak pojawić u pacjentów żywionych pozajelitowo lub u ludzi zjadających dużą ilość surowych jajek. Choć jajka zawierają pewną ilość biotyny, to zawierają również dużo pewnego charakterystycznego białka – awidyny. Awidyna (czytaj więcej na jej temat) w sposób swoisty i niezwykle silny wiąże biotynę w świetle jelita, nie pozwalając na jej transport z jelita do krwi. Również pacjenci leczeni antybiotykami, które niszczą prawidłową mikroflorę okrężnicy, wymagają zwiększenia podaży biotyny w diecie. Skutki niedoboru mogą być bardzo zróżnicowane, co wynika zapewne z licznych funkcji spełnianych przez tą witaminę w organizmie. Do najważniejszych objawów należą:
- zmiany skórne (rumień, łuszczenie się skóry, łojotok)
- niedokrwistość
- podniesiony poziom cholesterolu we krwi
- spadek apetytu, uczucie znużenia
- bóle mięśniowe
- depresja i halucynacje
Osłabieniu ulega też synteza białek i kwasów tłuszczowych. Co ciekawe, nie zaobserwowano dotąd (w odróżnieniu od wielu innych witamin) skutków przedawkowania biotyny, co oznacza że substancja ta jest bezpieczna dla zdrowia człowieka.
